Hacı Bayram Mah. Hükümet Cad. Hükümet Han  No: 8 / 41 Kat : 5 Ulus  -  ANKARA - TURKİYE Ofis  Tel            : 00 90 312 310 84 35 Ofis  Faks          : 00 90 312 310 84 37 M. ŞAHİN          : 00 90 542 214 54 02              web                  : www.avrasyaturizm.net e-mail               : 06avrasyatur@gmail.com                           www.avrasyaturizm.net   her hakkı saklıdır

1.   KÂBE ( MESCİD’İ HARAM)                Mekke   şehrinde   Mescid’i   Harâm’ın   ortasında   bulunan   Kâbe   yaklaşık   1,5   m. genişliğindeki    temeller    üzerine    inşa    edilmiştir.    Dıştan    dışa    10,70    ×    12    m. ölçüsünde    ve    15    m.    yüksekliğinde    olan    duvarlar    1,25    m.    kalınlığındadır (Abdüsselâm   Ahmed   Nazîf,   s.   170).   Temeller,   tavaf   alanı   (metâf)   yüzeyinden 22-27    cm.    arasında    değişen    yükseklikte    yukarı    çıkmış    ve    duvarlar    25    cm. kadar   içeriden   başlatılarak   temellerin   dışarıda   kalan   kısmının   üzeri   45°   meyilli mermer    levhalarla    kaplanıp    duvarlarla    birleştirilmiştir.    Yanları    da    mermer kaplama   olan   ve   “şâzervân”   adı   verilen   bu   kısma   Kâbe   örtüsünü   tutturmak için   bakır   halkalar   konulmuştur.   Mekke’nin   çevresindeki   dağlardan   getirilmiş bazalt   parçalarıyla   yapılan   duvarların   dış   yüzlerinde   değişik   boyutlarda   1614 taş yer almaktadır (M. Tâhir el-Kürdî, III, 235).          Kâbe’nin   merkezinden   dört   köşesine   (rükn)   çekilecek   hatlar   yaklaşık   olarak dört    ana    coğrafî    yönü    gösterir.    Bunlardan    doğu    yönünü    gösteren    köşeye Rüknülhacerülesved,   güneyi   gösteren   köşeye   Rüknülyemânî,   batıyı   gösteren köşeye    Rüknülgarbî,    kuzeyi    gösteren    köşeye    de    Rüknül    ırâkī    denilir.    Bazı kaynaklarda   kuzey   köşesi,   birçoğunda   ise   batı   köşesi   ayrıca   Rüknüşşâmî   diye adlandırılmaktadır.   Yine   Kâbe’nin   merkezinden   duvarların   ortasına   çizilecek dikey     çizgiler     de     yaklaşık     olarak     kuzeydoğu,     kuzeybatı,     güneydoğu     ve güneybatı   yönlerini   gösterir.   Gerek   ana   yönler   gerekse   ara   yönlerdeki   hafif sapma   sebebiyle   kaynaklarda   Hacerülesved,   Kâbe   kapısı,   makām-ı   İbrâhim, hicr,   altın   oluk   gibi   bölüm   ve   unsurların   tanıtımında   farklı   yön   tesbitlerinin yapıldığı   görülmektedir.   Doğu   köşesinde   yerden   1,5   m.   yükseklikte,   gümüşten bir     mahfaza     içinde     tavafın     başlangıç     ve     bitiş     noktasını     belli     eden Hacerülesved    bulunmaktadır.    Kuzeydoğu    duvarında    Hacerülesved’e    2    m. mesafede    ve    yerden    1,92    m.    yükseklikte    Kâbe    kapısı,    kuzeybatı    duvarının önünde   de   iki   ucu   Rüknüşşâmî   ile   Rüknülırâkī’den   2   m.   kadar   mesafede   olan ve    “hatîm”    denilen    yarım    daire    şeklinde,    1,31    m.    yüksekliğindeki    duvarla çevrili    hicr    yer    almaktadır.    Hacerülesved    ile    Kâbe    kapısı    arasında    kalan    2 metrelik   kısma   “mültezem”,   Rüknül   yemânî   ile   batı   duvarı   üzerindeki   Haccâc tarafından   kapatılan   kapı   arasında   kalan   kısma   da   “müstecâr”   denilir.   Tavafın yapıldığı    yer    üzerinde    ve    Kâbe    kapısının    sağ    tarafında,    yaklaşık    doğu duvarının   ortasına   yakın   bir   yerde   2   ×   1,12   ×   0,28   m.   boyutlarında   “mi‘cen”   adı verilen     bir     çukur     vardı.     Bu     çukur,     hacıların     tavaf     sırasında     düşerek sakatlanmalarına   yol   açması   sebebiyle   20   Şubat   1958   tarihinde   kapatılmış   ve üzerine mermer döşenmiştir.          İçi   dört   köşe   bir   oda   görünümünde   olan   Kâbe’nin   Rüknülırâkī   köşesinde dama   çıkılan   merdiven   ve   önünde   “tövbe   kapısı”   denilen   bir   kapı   yer   alır. Taban   mermer   döşeli,   duvarlar   2   m.   yüksekliğe   kadar   mermer   kaplamalıdır. Yapılan   onarım   ve   yeniden   inşalarla   ilgili   olarak   batı   duvarına   beş,   doğu   ve kuzey    duvarlarına    birer    kitâbe    yerleştirilmiştir    (metinleri    için    bk.    Hüseyin Abdullah    Bâ    Selâme,    s.    138    vd.).    Tabanın    ortasında,    Abdullah    b.    Zübeyr zamanından   kalma   güney-kuzey   yönünde   dizilmiş   üç   ağaç   direk   ve   bunlardan kapının   karşısındakinin   önünde   batı   duvarına   doğru   Hz.   Peygamber’in   namaz kıldığı   yer   bulunmaktadır;   burası   seccade   şeklinde   bir   mermerle   belirtilmiştir. Tavan    ve    duvarlar,    yukarıdan    mermer    kaplamalara    kadar    inen    çepeçevre kırmızı   atlastan   yapılmış   bir   perde   ile   örtülüdür.   Tavan   ile   dam   arasında   1,33 m. yüksekliğinde bir açıklık vardır. 2.   SEVR DAĞI                      Mescid’i   Haram’ın   güney   cephesinde,   takriben   4   km.   uzaklıkta,   Arafat   yolu üzerindedir.   Dağın   eteği   ile   zirvesi   458   m,   takriben   1,5   saatte   yaya   çıkılabilen bir   mesafedir.   Peygamberimiz   (s.a.v.)   Hz.   Ebu   Bekr   Es’Sıddık   (r.a.)   ile   hicret ederken   bu   mağaraya   girerek   3   gece   kaldılar.   Mağaraya   önce   Hz.   Ebu   Bekir girerek   zararlı   bir   şey   olup   olmadığına   bakmış,   sonra   da   Rasülüllah   Efendimiz girmiştir.   Burada   kaldıkları   sürece   Hz.   Ebu   Bekr’in   oğlu   Abdullah,   gündüzleri müşriklerin   arasında   dolaşıyor,   geceleri   malumat   getiriyordu.   Kölesi   Amr   ibn-i Füheyre   ise   o   civara   koyunları   sürüyor,   hem   Abdullah’ın   izlerini   kaybettiriyor ve hem de süt ikram ediyordu. Bu mağarada üç mucize sudur etmiştir: 1-    Hz.    Ebu    Bekir’in    ayağını    yılan    sokmuş,    Rasülüllah    Efendimiz    (s.a.v.) mübarek tükürüklerini sürmüş, o anda acısı geçip şifa bulmuştu. 2-   Onlar   içeri   girdikten   sonra   Allah’ın   emriyle   mağaranın   ağzına   örümcekler ağ germiş ve güvercinler yuva yapmışlardı. 3-   Müşrikler   mağaranın   önüne   kadar   gelmişler,   içlerinden   biri   aramak   istemiş, Ümeyye    bin    Halef    ona;    “Orada    ne    işin    var,    aklını    mı    yitirdin?    Orada Muhammed     doğmadan     örümcekler     ağını     germiş,     kuşlar     yuva     yapmış” deyince   mağaraya   girmekten   vaz   geçtiler.   Hz.   Ebu   Bekir;   “Müşrikler   mağaraya yaklaştıkları   zaman   ayakları   görülüyordu.   Dedim   Ki:   “Ya   Rasülallah,   başlarını eğseler   bizi   görürler.”   Peygamberimiz   (s.a.v.)   :   “Sus   ya   Ebâ   Bekr,   bu   ikinin üçüncüsü    Allah’tır”    buyurdu.    Efendimiz    (s.a.v.)    Cuma,    Cumartesi    ve    Pazar gecelerini   orada   geçirdi.   Üç   gün   üç   gece   mağarada   gizlenmeleri,   tedbir   içindi. Müşrikler,      onların      Mekke      civarından      uzaklaşmış      olduklarına      kanaat getireceklerdi.   Üç   gün   sonra,   daha   evvel   kararlaştırıldığı   üzere   kılavuz   olarak tutulan   Abdullah   b.   Üreykit   de,   kendisine   teslim   edilen   iki   deveyle   birlikte kendi   devesi   de   yanında   bulunduğu   hâlde   Pazartesi   günü   seher   vakti   Sevr Dağının   eteğine   geldi   ve   Medine-i   Münevvere’ye   doğru   sahil   yolundan   hareket edildi 3.   ARAFAT - CEBELİ RAHMEH         Arafat dağıdır bizim dağımız. Orda kabul olur dualarımız (Yunus Emre)                      Mekke'nin   21   km.   doğusunda   Taif   dağ   yolu   üzerindev   ova   görünüşünde düz    bir    alan    olan    Arafat,    haccın    en    önemli    rüknü    olan    vakfenin    yapıldığı yerdir.   Buraya   Arafat   adının   veriliş   sebebi   kesin   olarak   bilinmemekte   ise   de bu    konuda    bazı    görüşler    ileri    sürülmektedir.    Hz.    Adem    ile    Hz.    Havva'nın yeryüzüne   indikten   sonra   burada   buluşup   birbirini   tanımaları   veya   Cebrail'in Hz.     ibrahim'e     haccın     nerede     ve     nasıl     yapılacağını     öğretirken     Arafat'a geldiklerinde   ona,   "Arefte?"   (anladın   mı,   tanıdın   mı)   diye   sorması,   onun   da "Areftü"     (anladım,     tanıdım)     demesinden     dolayı     buraya     Arafat     dendiği kaynaklarda    zikredilmektedir.    Ayrıca    dünyanın    dört    bir    yanından    gelen insanların     ataları     Hz.     Adem     ile     Hz.     Havva'nın     yaptıkları     gibi     burada birbirleriyle   görüşüp   tanışmaları   veya   günahlarını   itiraf   ederek   Allah'tan   af dileyerek     kulluklarını     ve     çaresizliklerini     arz     etmeleri,     af     dileyenlerin affedilmelerinden   sonra   günah   kirlerindentemizlenip   Cenab-ı   Hakk   katında güzel    bir    kokuya    (arf)    sahip    olmaları    sebebiyle    bu    adın    verildiği    de    ileri sürülen   görüşler   arasındadır.   En   uç   noktaları   arasında   doğudan   batıya   6,   5 km.,   kuzeyden   güneye   1   1-12   km.   uzunlukta   olan   bu   sahanın   tamamı   13,68 km2   'dir   ve   kuzey   kesiminde   halk   arasında   Arafat   dağı   olarak   bilinen   granit taşlarından     oluşmuş     Cebel-i     Rahme     bulunmaktadır.     Hz.     Peygamber'in "Arafat'ın    tamamı    vakfe    yeridir"    (Müslim,    "Hac",    149)    hadisi    gereğince zikredilen   Arafat   sahasının   her   yerinde   vakfe   yapılabilir.   Ancak   hacılar,   Hz. Peygamber    vakfesini    Arafat    vadisinin    kuzeydoğusunda    yer    alan    70    m. yüksekliğindeki   Cebeli   rahme'de   Neb'a   ve   Nübey'a   tepeleri   arasında   bulunan Nabit    tepesi    üzerinde    yaptığı    için    aynı    yer    ve    çevresinde    bulunmayı    arzu ederler.   Bundan   dolayı   bu   bölge   hacıların   izdihamına   en   çok   maruz   kalan   bir bölge   olagelmiş,   hacılara   hizmet   vermek   üzere   kurulan   sosyal   tesisler   daha çok     bu     çevrede     yoğunluk     kazanmıştır.     Mekke     tarihiyle     ilgili     eserlerde zikredildiğine    göre        Arafat'ta    bahçeler,    arefe    gününde    Mekkeliler'in    gelip kaldığı   güzel   mekanlar   mevcuttu.   Zaman   içerisinde   bunlardan   eser   kalmamış, XX.   asrın   ikinci   yarısından   itibaren   ciddi   bir   ağaçlandırma   projesi   uygulamaya konularak   Arafat   yeşil   bir   mekan   olma   özelliğini   yeniden   kazanmıştır.   Bunun yanı   sıra   çeşitli   tesislerle   hacıların   Müzdelife'ye   dönüşünü   kolaylaştırmak   için Arafat'ı buraya bağlayan dokuz ayrı otoyol yapılmıştır. Arafat'ta    vakfe    zamanı,    arefe    günü    (9    Zilhicce)    güneşin    zevalinden    sonra başlar,    ertesi    gün    şafak    vaktine    kadar    devam    eder.    Hz.    Peygamber'in sünnetine    uymak    açısından    esas    olan,    Arafat    sınırları    içine    zilhiccenin dokuzuncu    günü    zevalden    sonra    girmek    ise    de    günümüzde    yoğunluk sebebiyle,   hacıların   büyük   çoğunluğunun   zilhiccenin   sekizinci   günü   Arafat'a taşınmaları ve geceyi orada geçirmeleri teamül haline gelmiştir. 4.    Nemire Mescidi Mescid’i   Nemire   Arafat'ta   öğle   ve   ikindi   namazlarının   cemedilerek   kılındığı büyük   camidir.   Veda   haccı   sırasında   Hz.   Peygamber   için   Arafat'ın   batısında küçük    bir    tepe    olan    Nemire'de    kıldan    bir    çadır    kurulmuş    ve    yine    burada Harem    sınırının    bittiği    Urene    vadisinde    düz    bir    alanda    Resul’ü    Ekrem Efendimiz   120,000'i   aşan   ashabına   meşhur   Veda   Hutbesi'ni   okuyup   öğle   ve ikindi   namazını   cem'-i   takdimle   kıldırarak   vakfe   mahalline   geçmişti   (Müslim, "Hac", 147).    Resul’ü   Ekrem   Efendimizin   namaz   kılıp   hutbe   okuduğu   mekanda   bir   mescid yapılmış    ve    yanındaki    tepeciğe    nisbetle    Mescid’i    Nemire    adıyla    meşhur olmuştur 5.   Müzdelife ve Meş’ar-i Haram Müzdelife,   Harem   sınırları   içinde   Arafat   ile   Mina   arasın-da   kalan   bir   bölgenin adıdır.     Haccın     vaciplerinden     Müzdelife     vakfesi     burada     yapılır.     Kur’ân-ı Kerim’de   geçen   Meş’ar-i   Ha-ram   da   buradadır.   Hacılar,   Arafat   dönüşü   gece Müzdelife’de    akşam    ve    yatsı    namazlarını    birleştirerek    kılarlar.    İnsanların toplandığı    bir    yer    olması    münasebetiyle    buraya    Müzdelife    dendiği    rivayet edilmektedir.    Başka    bir    rivayete    göre,    Hz.    Âdem    ile    Hz.    Havva    burada birleştikleri   için   buraya   Müzdelife   denilmektedir.   Müzdelife   ziyareti   sırasında kişi,    Yüce    Allah’ı    hayatında    ne        derece        andığının        bir        muhasebesini      yapmalıdır.      Çünkü   Müzdelife’deki   Meşar-i   Haram,   Kur’an’da,   insanların   Allah (c.c.)’ı   çokça   zikretmeleri   emriyle   birlikte   geçmektedir.   Allah   Resûlü   (s.a.s.), burada    akşam    ve    yatsı    namazını    birleştirerek    kıldırmış,    sonra    da    Kuzah Dağının     eteğinde     istirahat     buyurmuştur.     Sabahleyin     de     burada     vakfe yapmıştır.   Kuzah   Dağı,   bugün   Meşar-i   Haram   mescidi   olarak   anılan   mescidin yakınında   yer   almaktadır.   Eskiden   Müzdelife   gecesi   burada   ateş   yakılırmış. Müslümanın    övgüye    lâyık    en    önemli    niteliklerinden    biri,    her    daim    Allah’ı anması,    ve    O’nu    unutmamasıdır.    Yüce    Allah,    “Beni    anın    ki    ben    de    sizi anayım...”   (Bakara   sûresi,   2/152)   buyurmaktadır.   Gerek   genişlik   ve   rahatlık zamanlarında    ve    gerekse    sıkıntılı    ve    zor    zamanlarda    Allah’ı    anan    kişi,    her zaman    Allah’ın    yardımını    yanında    bulur.    Müzdelife,    bu    nitelik    karşısındaki konumumuzu   değerlendirme   yeridir.   Bu   bakımdan   “...Arafat’tan   ayrılıp   (sel gibi   Müzdelife’ye)   akın   ettiğinizde   Meş’ar-i   Haram’da   Allah’ı   zikredin.   Onu,   size gösterdiği    gibi    zikredin...”    (Bakara    sûresi,    2/198)    ayetinde    özellikle,    Allah’ı, üzerinde    anmamız    zikredilen    Müzdelife’yi    ziyaret    ederken    O’nu    anma    ve unutmama   konusundaki   konumumuzu   gözden   ge-çirmeli,   bu   açıdan   bir   nefis muhasebesi yapmalıyız. 6.   HİRA DAĞI                      Cebel-i   Nur:   Mekke-i   Mükerreme’nin   kuzey   doğusunda,   Mescid’i   Haram’a yaklaşık   5   km.   mesafede,   içinde   Peygamberimiz’e   ilk   vahyin   geldiği   mağaranın da   yer   aldığı   dağdır.   Cebel-i   Nur   (Nur   Dağı)   diye   anılması,   insanlara   en   doğru yolu   gösteren   vahiy   nurunun   bu   mağaraya   inmesi   sebebiyledir.   Gâr-ı   Hıra: Cebel-i   Nûr’un   zirvesinin   20   m.   kadar   aşağısındadır.   Rasülüllah   Efendimiz’e   ilk vahyin   geldiği   yerdir.   Mağaranın   uzunluğu   3   m,   genişliği   1,30   m,   yüksekliği   2 m.dir.   Bu   mağaranın   Efendimiz’in   hayatında   çok   ayrı   bir   yeri   vardır.   Burası mağara    olarak    anılmakla    birlikte    aslında    üst    üste    yığılan    kaya    blokları arasında    kalmış    iki    tarafı    açık,    sivri    tonozlu    tünele    benzer    şekilde    gayri muntazam   bir   boşluktan   ibarettir.   İçerideki   boşluk,   bir   kişinin   başı   tavana değmeyecek      şekilde      ayakta      durabileceği      kadar      yükseklikte      ve      yere uzanabileceği    kadar    genişlik    ve    uzunluktadır.    Mekke-i    Mükerreme’de    Hz. İbrahim’in   tebliğ   ettiği   dine   tabi   olan   bazı   kimseler   (Hanif)   Recep   ve   Ramazan gibi      aylarda      burada      inzivaya      çekilirlerdi.      Hz.      Muhammed’in      dedesi Abdulmuttalib    de    bunlardan    biriydi    ve    zaman    zaman    Hira’daki    mağaraya çekilip    kendini    ibadete    verirdi.    Efendimiz    (a.s.)    da    muhtemelen    otuz    beş yaşlarında   iken   Ramazan   aylarında   dedesinin   inzivaya   çekildiği   bu   mağaraya gidip-gelmeye   başladı.   Hira’dan   her   inişinde   evinden   önce   Mescid’i   Haram’a giderek   Kâbe’yi   tavaf   etmeyi   âdet   edinmişti.   Hicretten   önceki   Tâif   yolculuğu dönüşünde     de     Rasül-ü     Erkem,     Mekke’ye     girebilmek     için     himayesine sığınabileceği    bir    kimse    ararken    Hira    Mağarası’nda    beklemişti.    Peygamber Efendimiz   39   yaşında   sadık   rüyalar   görmeye   başlamıştı.   Son   6   ayda   tamamen şehirden,   evlerden   ve   insanlardan   uzak   bu   mağarada   tefekkür   ile   meşgul oluyordu.   Nihayet   40   yaşına   bastığı   Miladi   610   yılı   Ramazan   ayının   17’sinde, daha   önce   hiç   karşılaşmadığı   Cebrail   (a.s.)   ilk   defa   Hira   Mağarası’nda   iken   ilk vahyi    getirmişti.    Cibril-i    Emin    bütün    ufku    kaplamış    ve    bir    taht    üzerinde oturmuş   halde   Rasül-ü   Erkeme   aslî   suretinde   görünmüş;   “Ya   Muhammed! Ben   Cebrail’im,   sen   de   Allah’ü   Teâlâ’nın   peygamberisin”   dedikten   sonra   Alak suresinin   ilk   beş   ayetinden   oluşan   ilk   vahyi   getirmiştir.   Bu   suretle   Rasülüllah Efendimiz    (s.a.v.)    peygamberlikle    vazifelendirilmiş    oldu.    Bu    vahiy    de    Gâr-ı Hıra’da   gelmiş   oldu.   Rasülüllah   Efendimiz’in   Hira’da   geçirmiş   olduğu   inziva hayatının   ve   peygamberlik   görevinin   burada   başlamasının   hem   şahsı,   hem   de Müslümanlar için önemi büyüktür. 7.   Peygamber Efendimizin Doğduğu Ev                     Alemlere    Rahmet    olarak    gönderilen    Peygamberimiz    Hz.    Muhammed (s.a.v.)     Mekke'nin     doğusunda     (Şuubu     Beni     Haşim     veZukak'ul     Mevlid caddesinin   Leyl   çarşısındaki   Darud-Tababia)   arasındaki   evde   doğdu.   Hacca gidenler   bu   evi   de   ziyaret   etmektedirler.   İçerisinde   Efendimizin   valideleri   Hz. Amine Hatun'un elleriyle salladığı ağaç beşik, olduğu gibi durmaktadır. Peygamberimiz   (SAV),   miladi   571   yılı   Nisan   ayının   20’sine   isabet   eden   Rabîu-l Evvel    ayının    12’nci    Pazartesi    gecesi    tan    yeri    ağarırken    Mekke’de    şu    an kütüphane      olarak      kullanılan      evde      dünyayı      şereflendirdi.      İçerisinde Efendimizin    valideleri    Hz.    Amine    Hatun'un    elleriyle    salladığı    ağaç    beşik, olduğu   gibi   durmaktadır.   Ebû   Tâlib   mahallesinde   bulunan   bu   ev,   Efendimiz’in büyük      dedesi      Hâşim      b.      Abdümenâf’a      aitti.      Onun      vefatıyla      oğlu Abdülmuttalib’e   miras   kalan   ev,   Abdülmuttalib’in   mallarını   çocukları   arasında taksim    etmesi    sırasında    Abdullah’a    düşmüş,    ondan    da    Hz.Muhammed’e (S.A.V)   intikal   etmişti.   Peygamber   Efendimiz   hicretleri   esnasında   bu   mübarek evi     Hz.     Ali     Efendimiz’in     kardeşi     Akil     bin     Ebi     Talib’e     teslim     etmişti. Peygamberimiz   Medine’ye   hicret   ettikten   sonra   bunda   herhangi   bir   hak   talep etmemiş,   Mekke’ye   geldiği   zaman   da   bu   evi   kullanmamıştır.   Akil’in   torunları Haccâc’ın      kardeşi      Muhammed      bin      Yusuf      es-Sakafi’ye      sattıklarında Muhammed   bin   Yusuf,   Beyza   adındaki   malikânesine   ilave   ettiler.   Bu   hane   bir müddet    Muhammed    bin    Yusuf    es-Sakafi’nin    adıyla    anıldı.    Bilâhere    Harun Reşid’in     zevcesi     Zübeyde     Hanım,     bu     yeri     satın     alarak     yerini     mescide dönüştürdü.   Artık   bundan   sonra   Mevlid-i   Nebi   (Nebi’nin   doğduğu   yer)   ismi   ile şöhret   buldu.   Söz   konusu   mescit   Kanuni   Sultan   Süleyman   zamanında   (964- 1557)   yeniden   yapıldı.   Bu   mescidin   içinde   de   boş   bir   kubbe   bulunup   Hazreti Peygamber’in    doğduğu    nokta    olarak    biliniyordu.    Suud    idaresine    geçtikten sonra    mescit,    günümüzdeki    şekline    dönüştü.    (Kur’an-ı    Kerim    Atlası    s,387) Bugü   Safâ   ve   Merve   tepeleri   arasındaki   sa’y   yerinin   tam   karşısında,   Mina   ve Aziziye’ye   giden   tünelin   girişine   yakın   yerde   olan   bu   ev,   1379   (1959)   yılından beri    Mekke    kütüphanesi    olarak    kullanılmaktadır.    Diğer    mübarek    haneler Mescid’i   Haram’ın   genişlemesiyle   yıkılıp   Mescid’i   Haram’a   dâhil   edilmiş,   bir kısmı    çarşı    ve    yollara    katılmıştır.    Rasülüllah’ın    doğduğu,    birçok    harikulâde hadisenin   cereyan   ettiği   o   mübarek   mekânı   ziyaret   etmek   ve   O’na   salât-ü selam   okumak   elbette   rahmet   ve   şefaate   vesile   olacaktır.   Peygamberimiz   altı yaşında   iken   annesi   vefat   edince   dedesi   Abdülmuttalib’in   himayesine   geçti. Sekiz   yaşında   iken   dedesi   de   vefat   edince   amcası   Ebu   Talib   onu   himayesine aldı.   Hz.   Hatice   validemizle   evlenince,   daha   önce   daha   önce   evinde   yanında kaldığı   Ebu   Talib’in   evinden   eşinin   evine   taşındı.   (Kur’an-ı   Kerim   Atlası   s,392) EBU   TALİB’İN   EVİ   Ebu   Talib’in   evi,   Hz.   Peygamber’in   doğduğu   ev   ile   Ebu   Kubeys Tepesi’nin    arasında    idi.    Hz.    Ali    de    burada    doğmuştu.    Önceleri,    bunun hatırasına   yapılmış   bir   mescit   bulunuyordu.   Şimdi   ise   tamamen   yıkılmış   ve hac otobüslerinin garajı haline getirilmiştir. (Kur’an-ı Kerim Atlası s,392) 8.   Cennet-ül Mualla Mezarlığı                Cahiliye   döneminden   bugüne   kadar   Mekke   Mezarlığı   olup   Harem-i   Şerif’in yaklaşık    2    km.    kuzeyinde    olan    bir    kabristanlıktır.    Mescid’i    Cin    yakınında bulunan   bu   yer,   İslam   öncesinde   ve   ilk   dönem   İslam   tarihlerinde   Hacûn   diye geçmektedir.    Cennetü’l-Muallâ    kabristanını    ikiye    bölerek    batıya    doğru,    el- Atibiye     mahallesine     giden     yolun     rampasına     Seniyyetü’l     Hacûn     denir. Mekke’nin   yukarı   kesiminde   bulunan   bu   yer   zamanla   Ma’lât   adıyla   anılmaya başlanmış;     mezarlık     da     Makberetü’l     Ma’lât     adıyla     meşhur     olmuştur. Rasülüllah     Efendimiz     Mekke     kabristanını     göstererek;     “Bu     kabristan     ne güzeldir”    buyurmuştur.    1    Medine’deki    Bakî    Mezarlığı’nın    Türkler    arasında “Cennetü’l    Bakî”    olarak    anılmasından    dolayı    Mekke’deki    bu    mezarlığa    da “Cennetü’l   Muallâ”   denilmiştir.   Burada   müminlerin   annesi   Hazreti   Haticetü’l Kübra   (r.   Anhâ)’nın   mübarek   kabirleri,   sahabe-i   kiram,   tabiin   ve   salihinden birçok   kimselerin   kabirleri   vardır.   Abdullah   İbn-i   Zübeyr   (r.abhüma),   Hz.   Ebu Bekr’in   büyük   kızları   Esmâ   (r.anhâ),   yine   Hz.   Ebu   Bekr’in   oğlu   Abdurrahman (r.a.),   Abdullah   İbn-i   Ömer   (r.a.),   Osman   bin   Talhâ   (r.a.)   hazretleri   gibi   sahabei kiramın    büyüklerinden    birçok    zatların    kabirleri    de    buradadır.    Ayrıca    Hz. Peygamber’in   oğulları   Kâsım   ile   Abdullah’ın   kabirleri   de   buradadır.   Hz.   Hatice (r.anhâ),      hicretten      üç      yıl      kadar      önce      vefat      etmiş.      Kabrine      bizzat Peygamberimiz     indirmiş     ve     vefatına     çok     üzülmüştür.     Zira     Hz.     Hatice Validemiz,    Peygamberimiz’e    ilk    ima    etmiş,    en    büyük    maddi    ve    manevi destekçisi    olmuş,    peygamberimizin    yedi    çocuğunun    altısı    Hz.    Hatice’den doğmuştur.   Hz.   Hatice   validemizin   açık   kerameti   olarak   rivayet   edilir   ki;   her hangi   bir   kadın,   bir   şeyde   aciz   kalıp   da   onun   türbesine   gidip,   O’nu   vesile kılarak    Allah’tan    yardım    talep    etse,    her    halde    maksadına    ulaşarak    döner. Kânûnî   Sultan   Süleyman   950   (1543-1544)   yılında   Hatice   Validemiz’in   kabrinin üstüne      yüksek      kubbeli      bir      türbe      yaptırmış      ve      bir      de      türbedâr görevlendirmiştir.   Evliya   Çelebi,   Cennetü’l   Muallâ’da   75   adet   kubbeli   mezar, Peygamber     Efendimiz’in     dedesi     Abdülmuttalib     ile     amcası     Ebû     Tâlib’in kabirlerinde   de   kubbeli   türbeler   bulunduğunu   kaydeder.   1926’da   Cennetü’l Muallâ’daki   bütün   türbeler   yıktırılarak   mezar   taşları   kaldırılmıştır.   Bugün   de Mekke’nin    Mezarlığı    olan    Cennetü’l    Muallâ’da    hiçbir    türbe    ve    mezar    taşı bulunmamaktadır.   Buradan   alınan   mezar   taşları   Riyad’a   götürülerek   müzeye konulmuş   ve   2004   yılında   Talim   ve   Terbiye   Bakanlığı’nın   çıkarmış   olduğu   bir kitapta 591 mezar taşı metin ve resimleriyle beraber neşredilmiştir. 9.   Cin Mescidi (Mescid’i Cin)                      Cinlerin   Hz.   Peygamber   (s.a.s.)’den   Kur’ân-ı   Kerim   dinleyerek   iman   edip kendisine   biat   ettikleri   yer   olarak   ifade   edilen   mahalde   Cin   Mescidi   adıyla   bir mescit   bulunmaktadır.   Bugün   burada   bulunan   mescidin   yerinde   daha   önce eskiden   yapılmış   bir   mescit   bulunmaktaydı.   Bu   mescidin   de   tarih   boyunca pek   çok   defa   yenilendiği   anlatılmaktadır.   Rivayet   edildiğine   göre   Allah   Resûlü (s.a.s.),   yanına   Abdullah   b.Mesud   (r.a.)’u   alarak   bu   mescidin   olduğu   yere   gelir. Bir   daire   çizer.   Abdullah   b.Mesud’dan   onun   dışına   çıkmamasını   ister.   Cinler burada    Allah    elçisini    dinlerler,    ona    biat    ederler    ve    Müslüman    olurlar.Cin Mescidi    Bu    mescidi    ziyaret    etmek    de    ibadetin    bir    parçası    değildir.    Ancak burayı   ziyaret   eden   Müslüman   kendisine   yol   gösterici   olarak   verilmiş   bulunan Kur’ân-ı     Kerim’in,     görünen     ve     görünmeyen     idrak     sahibi     varlıkları     nasıl etkilediğini   ve   bu   büyük   kılavuzu   idrak   sahiplerine   ulaştırmak   için   ne   denli gayret    sarf    etmesi    gerektiğini    düşünmelidir.Cin    Mescidi,    Mescid’i    Haram’ın kuzeyinde ve 2 km. uzaklıkta bulunmaktadır. 10.   Hayf Camii (Mescid’i Hayf)                      Mina’nın   kuzeyindeki   dağın   eteğinde   Cemre-i   suğra’ya   (küçük   şeytan) yakın   bir   yerde   büyük   bir   cami   bulunmaktadır.   Yukarıda   da   belirtildiği   üzere Allah    Resûlü    (s.a.s.),    bu    camiin    bulunduğu    yerde    kalmış,    namaz    kılmış    ve hutbe    okumuştur.    İlk    önce    etrafı    çevrilerek    bir    sahra    mescidi    hâlinde düzenlenen   bu   cami   de   tarih   boyunca   pek   çok   defalar   yeniden   yapılmış   ve genişletilmiştir.    En    son    olarak    Suudi    Arabistan    tarafından    yapılan    yeniden yapım ve genişletme ile dört minareli büyük bir cami hâline getirilmiştir. 11.   Akabe                                 Mina’da        bulunan        Cemre-i        Kübra        (büyük        şeytan)dan    Mekke-i Mükerreme      istikametine      doğru      az      ilerde      sağ      tarafta      bir      mescit bulunmaktadır.   Bu   mescide   Akabe   Mescidi   veya   Biat   Mescidi   denmektedir. Bu   mescidin   bulunduğu   yerde   tarihin   akışını   değiştiren   biat   olayı   yaşanmıştır. Bu    büyük    olayın    anısına    yapılan    bu    mescid,    tarih    boyunca    birçok    defa yenilenmiştir.     Bizim     için     önemli     olan,     bu     mescidin     bulunduğu     yerin hatırasıdır.   Burası,   hac   mevsiminde   Medine’den   gelen   sahabilerin   Resûlullah (s.a.s.)   ile   buluşarak   ona   biat   ettikleri   yerdir.Bilindiği   gibi   Resûlullah   (s.a.s.), bütün   benliğiyle   insanları   hidayete   ulaştırmak   için   çabalıyordu.   Bu   hususta elinden   gelen   bütün   gayreti   gösteriyordu.   Resûlullah   (s.a.s.)’ın   uzun   süren   bu gayretleri     nihayet     önemli     bir     karşılık     bulmuştu.     Bir     hac     mevsiminde Peygamber   Efendimiz   (s.a.s.),      Yesrip’ten   gelen   ve   Hazrec   kabilesine   mensup bulunan   altı   kişiyle   karşılaştı   ve   onlara   İslâm’ı   tebliğ   etti.   Bu   kişiler   son   bir peygamber   geleceğini   Yahudilerden   duymuşlardı.   Bu   Hazreçliler,   Allah   Resûlü (s.a.s.)’nün   davetini      kabul      ettiler   ve   Müslüman   oldular.   Bir      sene      sonra     Medine’den      on   iki   kişi   Müslüman   olarak   gelip   Allah   Resûlü      (s.a.s.)’ne   burada biat   ettiler.   Bu      yapılan      biata   ‘Birinci   Akabe   Biatı’   denildi.   Bu   biattan   sonra Resûlullah   (s.a.s.),   Musab   b.   Umeyr   (r.a.)’ı   Kur’anı   Kerim’i   ve   İslâm’ı   onlara öğretmek   üzere   görevlendirerek   yanlarına   verdi.Mus’ab   b.   Umeyr   (r.a.)’in   ve bu   sahabilerin   gayretleri   sonucu   ertesi   sene,   Medine’den   yetmiş   iki   erkek   ve iki   de   kadın,      Allah      Resûlü      (s.a.s.)      ile      Akabe’de      buluştular.      Allah   Resûlü (s.a.s.)’ne   biat   ederek   onu   canları,   malları   ve   ırzları   gibi   koruyacaklarına   söz verdiler.   Ayrıca   Resûlullah   (s.a.s.)’ı   Medine’ye   hicret   için   davet   ettiler.   Bu   biatte Hz.   Peygamber’in   amcası   Abbas   (r.a.)   da   bulunmuş   ve   Medinelilere   verdikleri söz    ile    nasıl    büyük    bir    tehlike    ile    karşı    karşıya    geleceklerini    anlatmıştır. Verdikleri    sözün    ne    anlama    geldiğini    açıklayarak,    Allah    Resûlü    (s.a.s.)’nü koruyamayacaklarsa   onu   Medine’ye   çağırmamalarını   ve   Mekke’de   tebliğine devam    etmesinin    gerekliliğini    söylemiştir.    Onlar,    biatlarının    ne    anlama geldiğini    bildiklerini    ve    İslâm    için    bütün    bu    tehlikeleri    göze    aldıklarını söyleyerek   söz   verdiler.   Bu   biatla   Hicret’in   de   yolu   açılmış   oldu   ve   tarihin akışını    değiştirecek    büyük    değişim    süreci    hız    kazandı.    Bu,    İslâm    dininin insanlara    ulaştırılması    için    artık    Medine-i    Münevvere’nin    merkez    seçilmesi anlamına   da   geliyordu.   Dolayısıyla   Yesrib’in   Medine-i   Münevvere’ye   dönüşüm süreci de böylece başlamış oldu. işte   Akabe,   bu   büyük   olayın   yaşandığı   yerdir.   Akabe’den   geçerken   Müslüman, bu    kuytu    köşede    Resûlullah    (s.a.s.)’ın    İslâm’ı    nasıl    güçlüklerle    insanlara ulaştırdığını,    bunun    için    ne    kadar    sıkıntılar    çektiğini    ve    ilk    müslümanların İslâm    için    nasıl    hayatlarını,    mallarını,    canlarını    ve    her    şeylerini    ortaya koyduklarını    bir    kez    daha    hatırlamalı    ve    İslâm    için    ne    yapıp    yapamadığı hususunda      kendi      konumunu      bir      gözden      geçirmelidir.Akabe      biatları, Medineliler   için   hayatlarının   olumlu   anlamdaki   en   büyük   değişimi   idi.   Acaba kutsal   iklime   yaptığımız   yolculuk   olumlu   anlamda   bizim   hayatımızda   ne   gibi bir   değişim   meydana   getirecektir?   Bundan   böyle   Hz.   Peygamberin   getirdiği evrensel    ilkeleri    benimseme    ve    hayata    geçirme    bağlamında    hayatımızda herhangi    bir    gelişim    olacak    mıdır?        İşte    Akabe’de    bunun    muhasebesi yapılmalıdır 12.   Hudeybiye                      Resûlullah      (s.a.s.)’ın      Mekke      müşrikleri      ile   antlaşma   yaparak   İslâm davetinin    önündeki    en    önemli    engellerden        birinin        kalkmasını        sağladığı      yerdir.            Mekke’i   Mükerreme’ye   yaklaşık   17   km.   mesafede   yer   alan   Hudeybiye, şimdiki   tanımlama   ile   Eski   Cidde   Yolu   üzerindedir.   Harem   sınırının   hemen dışında    yer    aldığı    ve    yol    üzerinde    bulunduğu    için    Hudeybiye    Mekke-i Mükerreme’de   ikamet   edenlerin   umre   için   ihrama   girdikleri   yerlerden   biridir. Hudeybiye     kuyusunun     günümüzdeki     durumu.     Yer     olarak     stratejik     bir konumdadır.   Mekke’den   gelecekler   uzaktan   çok   iyi   görülebilir.   Hudeybiye   ile ilgili    olarak    ziyaretçiyi    ilgilendiren    en    önemli    şey,    Hudeybiye    kuyusu    veya oralardaki   birkaç   tarihî   kalıntı   değildir.   Buranın   önemi,   müslümanların   burada Mekkeli    müşriklerle    yaptıkları    Hudeybiye    antlaşması    ve    sahabe-i    kiramın Resûlullah   (s.a.s.)’a   hayatlarını   ortaya   koyarak   biat   etmesi   ve   bu   biatın   Kur’an-ı Kerim’de    yer    almasıdır.Burada    yapılan    Hudeybiye    antlaşması    ile    Mekkeli müşrikler,    Medine’de    kurulmuş    bulunan    İslâm    devletini    resmen    tanımış oldular.    Hudeybiye’nin    ziyaretçi    açısından    hatırlanması    gereken    en    önemli hatırası,    sahabe-i    kiramın    burada    Allah    resûlü    (s.a.s.)’ne    hayatlarını    ortaya koyarak    biat    etmeleridir.    Şöyle    ki;    Allah    Resûlü    (s.a.s.),    sahabe-i    kiram    ile birlikte   (yaklaşık   1400-1500   kişi)   umre   yapmak   üzere   Medine-i   Münevvere’den Mekke-i   Mükerreme’ye   hareket   etti.   Müslümanlar   umreye   niyet   etmişler   ve yanlarına   kurbanlık   develeri   almışlardı.   Savaş   amacı   taşımadığı   için   yanlarına silah   almadılar.   Her   zaman   olduğu   gibi   Resûlullah   (s.a.s.),   bu   yolculuğunda   da gerekli    tedbirleri    almış    ve    yapılması    gereken    hiçbir    şeyi    ihmal    etmemişti. Bunun   için   Mekkelilerin   durumunu   öğrenmek   üzere   öncü   birlik   göndermiş, gerekli   istihbarat   faaliyetlerini   yapmıştı.   İstihbarat   sonucu   Resûlullah   (s.a.s.), Mekkeli    müşriklerin    savaşmak    için    müttefiklerini    topladıkları    haberini    aldı. Bunun    üzerine    her    ihtimale    karşı    Medine-i    Münevvere’den    silahlar    yola çıkarıldı.   Resûlullah   (s.a.s.),   ashabı   ile   Mekke-i   Mükerreme’ye   yaklaşık   80   km. uzaklıktaki     Usfan’a     ulaşınca,     Halid     b.     Velid,     Mekke’ye     müslümanları engellemek   için   asker   almaya   gitti.   Resûlullah   (s.a.s.),   gelişmeleri   çok   iyi   takip ediyordu   ve   gerekli   istihbaratı   kusursuz   olarak   gerçekleştiriyordu.   Bu   gelişme üzerine    Allah    Resûlü    (s.a.s.),    yönünü    değiştirerek    Usfan’dan    Hudeybiye’ye geldi.   Hudeybiye   Antlaşmasının   yapıldığı   yer.   Hudeybiye’ye   gelince      Resûlullah     (s.a.s.)’ın      devesi      kasva,   çökmüş   ve   yerinden   kaldırılamamıştı.   Allah   (c.c.)’ın   fili hapsettiği   gibi   kendi   devesini   de   Harem’e   gitmekten   alıkoyduğunu   söyleyen Allah   Resûlü   (s.a.s.),   burada   konakladı   ve   Mekke’ye   bir   elçi   gönderdi.         Elçiye çok    kötü    davranan    Mekkelilere    ikinci    defa    Osman    (r.a.)    elçi    olarak    gitti. Kendisine    tavaf    yapıp    ihramdan    çıkması    teklif    edilen    Osman    (r.a.),    Allah Resûlü   (s.a.s.)   ihramdan   çıkmadan   kendisinin   de   çıkmayacağını   söyleyince, Osman   (r.a.)’ı   hapsettiler.Osman   (r.a.)’ın   gelmesi   gecikti.   Daha   sonra   Osman (r.a.)’ın   şehit   edildiği   yolunda   bir   haber   geldi.   Bunun   üzerine   sahabe-i   kiram, Kur’ân-ı     Kerim’de     övgüyle     anlatılan     meşhur     biatı     gerçekleştirdi.     Orada bulunan   bir   Semure   ağacının   altında   Allah   Resûlü   (s.a.s.)   ile   birlikte   ölene kadar    savaşacaklarına    dair    söz    verdiler.    Orada    bulunan    1400    kişinin    bu meşhur   biatı   Kur’ân-ı   Kerim’in   ifadesinden   hareketle   Bey’atu’r   Rıdvan   adını aldı.   Bu   biatı   haber   alan   Kureyşliler,   korkuya   kapılarak   Hz.   Osman’ı   hemen serbest    bıraktılar    ve    Süheyl    b.    Amr    başkanlığında    bir    heyet    göndererek Müslümanlarla     meşhur     Hudeybiye     antlaşmasını     imzaladılar.     Antlaşma metnini   Hz.   Ali   (r.a.)   kaleme   aldı.   Antlaşmaya   göre,   müslümanlar   o   sene   umre yapmayacaklar,   umreye   ertesi   sene   gelecek   ve   Mekke’de   üç   gün   kalacaklardı. İki   taraf   on   yıl   savaşmayacak,   Müslüman   olan   bir   müşrik   Medine’ye   giderse geri   verilecek,   fakat   irtidat   eden   bir   kâfir   geri   verilmeyecekti.   Allah   Resûlü (s.a.s.),    antlaşmayı    kabul    etti    ve    imzaladı.    Daha    sonra,    kurbanlarını    kesip ihramdan    çıkan    Allah    Resûlü    (s.a.s.)    ve    ashabı,    15-    20    gün    Hudeybiye’de kaldıktan   sonra   geri   dönmüşlerdir.Görünüşte   müslümanların   aleyhine   olan bu   antlaşma,   o   anda   müslümanlara   çok   ağır   geldi.   Müslümanlar   ihramdan çıkmakta      ağır      davrandılar.      Eşiyle      istişare      eden      Resûlullah      (s.a.s.)’a,        mü’minlerin      annesi      hemen      ihramdan      çıkmasını,   bunu   gören   sahabenin   de ihramdan    çıkacağını    söylemiş,    Resûlullah    (s.a.s.)    burada    eşinin    tavsiyesi doğrultusunda   hareket   etmiş   ve   bu   hareket   sonucu   sahabe-i   kiram   da   derhal ihramdan    çıkmıştır.    Burada    kadının    görüşüne    Resûlullah    (s.a.s.)’ın    verdiği değerin   fiilî   bir   uygulaması   vardır.   Hudeybiye      antlaşmasının      müslümanlar     açısından   nasıl   büyük   bir   siyasî   zafer   olduğu   daha   sonra   anlaşıldı.   Çünkü   bu antlaşma    ile    İslâm    davetinin    önündeki    en    önemli    fiilî    engellerden    biri kaldırılmış     ve     İslâmiyet     hızla     yayılmıştır.     Sonuçta     henüz     antlaşmanın imzalanmasından    kısa    bir    süre    sonra    Mekkeli    müşrikler    antlaşmanın    ilk aşamada     müslümanların     aleyhine     görünen     bazı     maddelerinin     iptalini istemeye     başladılar     ve     üzerinden     iki     sene     bile     geçmeden     antlaşmayı bozdular.   Ancak   bu   süre   zarfında   İslâmiyet   hızla   yayılmış,   Hayber   fethedilmiş ve   Medine’de   kurulan   İslâm   Devleti   büyük   güç   kazanmış   ve   kısa   bir   süre   sonra da     Mekke-i     Mükerreme     fethedilmiştir.     Hudeybiye,     Resûlullah     (s.a.s.)’ın sabrının,   ileri   görüşlülüğünün   ve   stratejisinin   fiilî   göstergelerindendir.   İslâm’ın tanınması,    yayılması    ve    müşrikler    tarafından    bir    güç    ve    kuvvet    olarak görülmesi,   Hudeybiye   antlaşmasıyla   olmuştur.   Bu   bakımdan   İslâm   tarihinin en    önemli    dönüm    noktalarından    biridir.Ziyaretçi,    Hudeybiye’de    sahabe-i      kiramın      Resûlullah   (s.a.s.)’a   bağlılığının   derecesini,   fedakârlığı,   sabrı,   stratejiyi, kadının   görüşüne   verilen   değeri,   basireti   görecektir.Hudeybiye.   Çevrili   alanın az   ilerisi,   Hudeybiye   antlaşmasının   yapıldığı   yer.   Çevrili   alandan   yola   doğru uzanan     ağaç     sırasının     sağında     kuyu     bulunmaktadır.     Resûlullah     (s.a.s.), Mekke’den gelenlerin çok rahatlıkla görülebileceği stratejik bir yer seçmiştir 13.   CİRANE                   Cirane,   Taif   ile   Mekke-i   Mükerreme   arasındadır.   Mekke-i   Mükerreme’ye   29 km.   uzaklıktadır.   Allah   Resûlü   (s.a.s.)’nün   Huneyn’den   sonra   umre   yapmak   için ihrama   girdiği   yerdir.   Resûlullah      (s.a.s.)’ın,      Cirane’de      bir      süre      kalmış      olması     ve   oradan   ihrama   girerek   umre   yapmasının   hatırasına   buraya   sonradan   bir mescit    yapılmıştır.    Burada    bir    de    su    kuyusu    bulunmaktadır.    Günümüzde Cirane küçük bir yerleşim birimi hâline gelmiştir.28 65Cirane    KuyusuCirane,    Harem    sınırları    içinde    ikamet    edenlerin    ihrama girmek    için    gittikleri    yerlerden    biridir.    Resûlullah    (s.a.s.)’ın    burada    ihrama girmiş   olmasından   dolayı   umreye   gelen   bazı   müslümanlar,   buradan   ihrama girip    umre    yapmak    isterler.    Ancak    umre    için    illa    Cirane’ye    gidilmesi    şart değildir.    Mekke-i    Mükerreme’de    ikamet    edenler,    Harem    sınırlarının    dışına çıkarak     herhangi     bir     yerden     ihrama     girip     umreye     niyet     edebilirler. Günümüzde   kolaylığı   sebebiyle   genellikle   Ten’im’deki   Hz.   Âişe   mescidi   tercih edilmektedir.    Hz.    Âişe    validemiz    umre    için    ihrama    burada    girmişti.Cirane, insanların   dünya   malı   karşısındaki   tutumlarının   sınandığı   bir   yerdir.   Huneyn savaşı   sonrası   elde   edilen   ganimetler   buraya   getirilmişti.      Resûlullah   (s.a.s.), bunları    bir    süre    paylaştırmadı.    Sahipleri    gelirler    de    Müslüman    olurlar    ve malları   kendilerine   iade   edilir   diye   bekletiyordu.   Bu   durum   karşısında   bazı insanlar   Resûlullah   (s.a.s.)’ı   üzecek   derecede   dedikodu   yaptılar.   Diğer   taraftan paylaştırma   sırasında   Resûlullah   (s.a.s.),   kalplerini   İslâm’a   ısındırmak   istediği bazı   yeni   Müslüman   olmuş   kişilere   ganimetlerden   bolca   vermişti.   Bu   durum da    dünya    malına    karşı    zaafı    olan    bazı    kimseleri    rahatsız    etmişti.    Ancak Resûlullah   (s.a.s.)’ın   eğitiminde   İslâmî   bir   kimlik   kazanmış   ve   iman   kalplerine yerleşmiş    olan    kimseler    Resûlullah    (s.a.s.)’ın    tasarrufundan    herhangi    bir rahatsızlık   duymadılar.   Resûlullah   (s.a.s.)   ile   beraberliği   dünya   malına   tercih ettiler.   Onlar,   bu   beraberliğin   hiçbir   bedel   ile   değişilemeyecek   kadar   büyük bir   nimet   olduğunun   farkında   idiler.Cirane’ye   gidildiği   zaman,   dünya   malını ellerinin    tersi    ile    iterek    Allah’ın    elçisi    ile    beraberliği    tercih    eden    sahabe-i kiramın      örnek      davranışını      hatırlamalı      ve      dünya      malı      karşısındaki konumumuzu yeniden gözden geçirmeliyiz. 14.   Tenim Mescidi  Âişe Mescidi                               Harem-i   Şerife   6km   yayan   olarak   1   saat   mesâfede,   Medine   tarafından harem   hududu   olan   Tenim’dedir.Tenim   Mescidinin   sağ   tarafında   Tenim   dağı vardır. Mescidin bulunduğu vadiye Numan Vadisi denir.    Hz.Âişe   vedâ   haccında   peygamberimizle   beraber   haccetti.   Bayanlara   ait   özel hâli      sebebiyle      sebebiyle      umre      yapamamıştı.      Peygamber      efendimiz’e Medine’ye    dönecekleri    zaman    Hz.    Âişe    validemiz    dedi    ki;    “    ya    resulallah insanlar   hac   ve   umre   ile   dönüyor,   ben   ise   umreden   mahrum   oldum,   Herkes bir   hac   ve   bir   Umre   ile   Medine’ye   dönüyor   da,   ben   bir   hac   ile   dönüyorum” diyerek şikayetini ve üzüntüsünü dile getirdi.” Bunun   üzerine   Efendimiz,   Hz.   Aişe   validemizin   erkek   kardeşi   Abddurrahman’ı çağırarak;   “Ey   Abdurrahman!   Kız   kardeşini   devenin   arkasına   al,   Ten’im’den itibaren    umre    yaptır.    Tepelikten    inip    oraya    varınca    ihrama    girsin.    Zira yapacağı,   kabul   görecek   bir   umredir”[7]   buyurdu.   Ayşe   annemizi   ,   kardeşi Abdurrahman     (r.a)     hazretleri     ile     beraber     umre     yapmak     için     Ten’ime gönderdiler.   Cebel-i   Ten’im’deki   ağaçlık   yere   gelince   orada   ihramlanmış   iki rekat   ihram   namazı   kılmıştır   onun   için   buraya   Mescid’i   Aişe   denilmiştir.   Yani burası Âişe validemizin Umre yapmak için ihram’a girdiği yerdir. 15.   MESCİD’İ ŞECERE                         Mescid’i   Cin’in   hizasında   bir   mesciddir.   Peygamber   Efendimiz   Mescid’i Cin’in     bulunduğu     yerde     cinnilerden     gelen     bir     heyetle     görüşmüştür. Peygamber    Efendimiz    değişik    zaman    ve    mekânlarda    cinlere    vahiy    tebliğ etmek   için   Kur’ân-ı   Kerim   okurdu.   Bir   gün   Abdullah   b.   Mes’ûd’la   birlikte   Hacûn yakınlarında    bir    yere    gittiklerinde    toprağa    bir    çizgi    çekerek    ondan    bunu aşmamasını   istemiş   ve   çizginin   ilerisinde   cinlere   Kur’ân-ı   Kerim   okumuştur. Bu   hususu   İbn-i   Mes’ud   Hz.   Şöyle   anlatıyor:   Cinler   Peygamber   Efendimiz’e; “Senin,     Allah’ın     Rasülü     olduğuna     kim     şahitlik     eder?”     diye     sordular. Yakınlarında    bir    sakız    ağacı    vardı.    Peygamber    Efendimiz    o    ağaca    işaret ederek;   “Şu   ağacı   gördünüz   mü?   O   şahitlik   ederse   iman   eder   misiniz?”   Cinler “Evet   iman   ederiz”   dediler.   Bunun   üzerine   Peygamberimiz   ağacı   çağırdı,   ağaç dallarını    budaklarını    sürükleyerek    geldi;    “Benim    Allah’ın    Rasülü    olduğuma şehadet    eder    misin?”    diye    sordu.    Ağaç:    “Şehadet    ederim    ki    sen    Allah’ın Rasülüsün”   dedi.   O   ağacın   bulunduğu   ve   bu   mucizenin   tahakkuk   ettiği   yere mescid yapıldı. 16.   DÂR-UL ERKÂM                   Hz.   Peygamber   ile   ilk   Müslümanların   toplanarak   bir   araya   geldikleri   evdir. Mekke   müşrikleri,   Darü'l-Nedve   denilen   yerde   toplanarak   Müslümanlara   karşı kararlar   alıyorlardı.   Bundan   dolayı   Hz.   Peygamber   ve   Müslümanlar   rahat   bir şekilde    bir    araya    gelemiyorlardı.    Hz.    Peygamber    bu    zorluğu    aşmak    için  Risaletin   5.   yılında   (Miladi   615)   aldığı   bir   kararla   ilk   Müslümanlardan   Erkam bin   Ebil   Erkam'ın   evini   Müslümanlar   için   gizli   buluşma   yeri   olarak   tespit   eder. Çünkü   bu   ev   giriş   çıkışlar   için   elverişli,   etraftan   gelen   ve   gidenlerin   kolayca kontrol   edilebileceği   emin   bir   yerdi.   Bundan   dolayı   Müslümanlar   daha   rahat bir   şekilde   bir   araya   geliyorlar,   ibadet   ediyor,   İslamın   ve   imanın   talimini   daha iyi   yapıyorlardı.   Ayrıca   müşriklerin   baskı,   zülum   ve   desiselerine   karşı   tedbirler alıyorlardı.   İşte   Müslümanların   ilk   medresesi,   ilk   parlementosu   ve   her   türlü kararın   alındığı   ilk   karargahları   olan   bu   ev,   İslam   tarihine   Darü'l   Erkam   olarak geçmiştir.Hz.      Peygamber’in      Dârülerkam’da      otur­maya      başlaması      ilk müslümanlann   İslâ­miyet’i   kabul   tarihlerine   bir   esas   teşkil   etmiş,   sahâbîlerin müslüman   oluşları,   Resûlullah’in   Dârülerkam’a   girmesinden   önce   veya   sonra şeklinde     adlandırılmıştır. Hz.     Peygamber’in     Dârül     erkam’a     geliş     tarihi nübüvvetin   4.   yılı   olarak   kabul   edilirse   de   bu   doğru   değildir.   Erkam   b.   Ebü’l Erkam’ın   İlk   müslümanlar   arasında   yer   almasından   dolayı   bu   tarihi   bi’setin 1. yılı,    hatta    bu    yılın    ilk    ayları    olarak    kabul    etmek    gerekir.    Hz.    Peygamber, nübüvvetin   6.   yılı   Zilhicce   ayında   Ömer’in   müslüman   olmasından   sonra   Dârül erkam’dan    ayrılmıştır. Erkam    b.    Ebü’l    Erkam    bu    evi    çocuklarına    bırakmış, oğulları   ve   torunları   bu­rada   oturmuşlardır.   Daha   sonra   Abbasî   Halifesi   Ebû Ca’fer   el-Mansûr   Dârül   er-kam’ı   satın   aldı.   Ölümünden   sonra   ise   oğlu   Halife Mehdî   Biliâh’a   intikal   etti,   o   da   bu   evi   karısı   Hayzürân   bint   Atâ’ya   bağışladı. Hayzürân    çevresindeki    bazı    evleri    ve    arsaları    da    satın    alıp    Dârülerkam’ı yeniden   yaptırdı.   Bundan   dolayı   ev   Dâruhayzürân   adını   aldı   ve   içinde   bir   de mescid   yapıldı.   Tarih   boyunca   birçok   de­fa   tamir   gören   Dârülerkam   III.   Murad ta­rafından   mescid   olarak   yenilendi   (999/1590)   Suudi   Arabistan   Krallığı’nca Harem-i   şerif   için   yapılan   çevre   düzenle­mesi   sırasında   Dârülerkam   yıkılarak ar­sası Harem arsasına katılmıştır. DARÜL    ERKAM    NEREDE?“    Dârü’l-İslâm”    diye    de    bilinen    “Dârü’l    Erkam”, Mekke’de    Safâ    Tepesi’nin    yanında    bulunmaktaydı.    Peygamber    Efendimiz Kureyş   müşriklerinden   sakınarak   bu   mübârek   evde   bulunur,   yanına   gelenlere orada    İslâm’ı    anlatır,    Kur’ân-ı    Kerîm    okur    ve    öğretirdi.    Orada,    berâberce namaz    kılarlardı.    Birçok    insan    İslâm    ile    burada    tanışmıştır. Hazret-i    Ömer, nübüvvetin    altıncı    yılında    Müslüman    oluncaya    kadar    bu    ev    İslâm’ın    teblîğ edilip öğretilmesinde büyük hizmetler îfâ etmiştir. Erkam   Bin   Ebi’l   Erkam   (r.a.)   kimdir?      Erkam   Bin   Ebi’l   Erkam      radıyallahu   anh      ilk Müslüman     olan     sahabilerden…     Evini     Müslümanlara     açarak     Resûlullah sallallahu   aleyhi   ve   sellem   Efendimizin   emrine   veren   bir   yiğit…   İslâm’ın   ilk müessesesini   kuran,   ilk   İslâm   yurdunu   oluşturan   bir   kahraman…Erkam   Bin Ebi’l     Erkam,     Mekke’nin     nüfuzlu     ve     zengin     ailelerinden     Benî     Mahzûm kabilesindendir.   İsmi   Erkam,   künyesi   Ebû   Abdullah’dır.   Babası   Abdülmenâf annesi     Tümâdır’dır.     İslâm’a     ilk     giren     kadın     sahabilerdendir.     Babası     da Müslüman     olup     Hz     Ebû     Bekir     (r.a.)     ile     aynı     gün     vefat     ettiği     rivayet edilmektedir.    Kaynak:   Darül   Erkam   nedir,   ne   demek,   anlamı,   hakkında   kısa   bilgi,   gizli   tebliğ dönemi kaç yıl sürdü? 17.    CEBEL-İ EBU KUBEYS                               Mekke   şehri   Ebûkubeys   ile   Kuaykıân   dağları   arasında   yer   alır.   Ezrakī’ye göre   İyâd   veya   Mezhic   kabilesinden   Ebû   Kubeys   adlı   bir   şahıs   burada   bir   bina yapma    teşebbüsünde    bulunduğu    için    bu    dağa    Ebûkubeys    adı    verilmiştir. Yâkūt    ise    İbn    Hişâm’a    dayanarak    Cürhüm    kabilesinden    Ebû    Kubeys    b. Şâmih’in,   Amr   b.   Müdâd   ile   amcasının   kızı   Meyye   arasında   koğuculuk   yaparak iki   sevgilinin   arasını   bozduğunu,   bunun   üzerine   Amr’ın   kendisini   öldürmeye karar   verdiğini   öğrenince   bu   dağa   kaçtığını,   daha   sonra   bu   dağın   Ebûkubeys adıyla   anıldığını   söyler.   Hz.   Âdem’in   ilk   ateş   parçasını   (kabes)   bu   dağdan   aldığı için    dağa    Ebûkubeys    adını    verdiği    veya    Hacerülesved’in    buradan    alınmış olması    sebebiyle    bu    adın    verildiği    yolunda    rivayetler    bulunmakla    beraber Takıyyüddin   el-Fâsî   ilk   rivayetin   daha   doğru   olduğunu   ifade   ettiği   gibi   Ezrakī de   bu   rivayetin   Mekkeliler   nezdinde   meşhur   olduğunu   belirtmiştir   (Âhbâru Mekke, II, 267). Öte   yandan   Nûh   tûfanından   Hz.   İbrâhim’in   Kâbe’yi   inşa   ettiği   tarihe   kadar geçen    süre    içinde    Hacerülesved’i    saklayıp    koruduğu    için    bu    dağa    Câhiliye devrinde   “El   Emîn”   denildiği,   ayrıca   El   Ahşebü’ş   Şarkı,   Şeyhü’l   cibâl   ve   El   A‘râf adlarıyla    da    anıldığı    bilinmektedir.    Rivayete    göre    Cenâb-ı    Hak    Nûh    tûfanı sırasında   Hacerülesved’i   bu   dağa   emanet   etmiş   ve   Hz.   İbrâhim   de   Allah’ın, “İnsanlar   arasında   haccı   ilân   et”   (el-Hac   22/27)   emri   üzerine   bu   dağa   çıkıp insanları   hacca   davet   etmiştir.   Halk   Mekke   vadisine   yerleşmeden   önce   sel tehlikesi   olmadığı   için   yerleşim   alanı   olarak   burayı   seçmişti.   Ebûkubeys   dağı Câhiliye   döneminde   halkın   mukaddes   saydığı   yerlerdendi.   Mekke’nin   zâhid   ve âbidleri   buraya   çıkarak   itikâfa   çekilirlerdi.   Hz.   Peygamber   kendisini   en   çok üzen   olayın,   Tâif’te   İbn   Abdüyâlîl   b.   Abdükülâl’den   (Abdüyâlîl   b.   Amr)   kendisini himaye   etmesini   istediği   zaman   onun   bu   teklifi   reddetmesi   olduğunu   söyler. Bu   olaydan   sonra   üzgün   bir   halde   Mekke’ye   dönerken   Hz.   Peygamber’e   gelen bir   melek   Ebûkubeys   ile   Kuaykıân   dağlarını   (Ahşebeyn)   göstererek,   “Eğer   bu iki   dağın   Mekkeliler   üzerine   çökerek   bütün   müşrikleri   ezmesini   istersen   onu da   yaparım”   deyince   Hz.   Peygamber,   “Hayır!   Ben   onların   soyundan   Allah’a   şirk koşmayan bir nesil gelmesini isterim” buyurmuştur (Buhârî, “Bedʾü’l-ḫalḳ”, 7). İslâm     tarihinde     önemli     bir     yeri     olan     Dârülerkam     bu     dağın     eteğinde bulunduğu    gibi    sa‘y    in    başlangıç    noktası    olan    Safâ    tepesi    de    Ebûkubeys dağının   eteğinde   yer   almaktadır.   Kamer   sûresinde   (54/1)   zikredilen   inşikāku’l kamer*   mûcizesi   de   İbn   Abbâs   ve   İbn   Mes‘ûd’dan   gelen   bir   rivayete   göre   bu dağın    üzerinde    gerçekleşmiştir    (Süyûtî,    El    Dürrü’l    mens̱ûr,    VII,    670-672). Abdullah   b.   Zübeyr   Haccâc   tarafından   Mekke’de   muhasara   edilirken   kurulan iki   mancınıktan   birisi   Ebûkubeys   üzerine   yerleştirilmişti.   İlk   Senûsî   zâviyesi   de 1837 yılında bu dağın üzerinde bina edilmiştir. Ebûkubeys’in    en    üst    noktasında    1980’li    yıllara    gelinceye    kadar    varlığını koruyabilmiş    bir    mescid    vardı.    İbrâhim    Mescidi    olarak    anılan    mâbedin tarihinin   çok   eskilere   dayandığı   ve   son   olarak   Hintli   bir   müslüman   tarafından 1257’de      (1841)      yeniden      yaptırıldığı      bilinmektedir.      1980’den      sonra Ebûkubeys’in     tamamı     Suudi     ailesi     tarafından     istimlâk     edilerek     üstüne saraylar, altına da Harem’i Azîziye ve Mina’ya bağlayan tüneller inşa edilmiştir.